Səudiyyə Ərəbistanında Suriya konfransı

Səudiyyə Ərəbistanı Suriya ilə bağlı beynəlxalq toplantıya ev sahibliyi edib. Görüşdə terrorla mübarizə, sanksiyaların ləğvi və humanitar yardım kimi məsələlər müzakirə edilib.

Bəşər Əsəd hökumətinin devrilməsindən sonra Suriyada vəziyyəti yaxşılaşdırmaq və ölkənin gələcəyi ilə bağlı razılığa gəlmək üçün Səudiyyə Ərəbistanı Suriyanın yeni rejiminə açılma qərarını açıqladıqdan sonra siyasi fəaliyyətini gücləndirir. .

Bu çərçivədə Səudiyyə Ərəbistanı, Suriyanın gələcəyini müzakirə etmək və mürəkkəb məsələlərə həll planı hazırlamaq üçün ərəb, regional və beynəlxalq iştirakla görüş keçirdi.

İclasın əsas gündəm maddəsi “terror faylı” olub. Xüsusilə də “Həyat Təhrir əl-Şam” (HTŞ) kimi radikal qruplar və hələ də aktiv “cihadçı” elementlər bu faylın əsasını təşkil edirdi.

İclasda HTŞ-nin xarici işlər naziri Əsəd Əl-Şeybani ilə yanaşı, Misir, İraq, Livan, İordaniya, Küveyt, Oman, Qətər, Bəhreyn, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Türkiyə, Fransa, Almaniya, İtaliya, İspaniya, Böyük Britaniya, Şimali İrlandiya iştirak edib. , ABŞ, Ərəb Liqasının baş katibi Əhməd Əbu Qeyt, Avropa İttifaqının xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Kaja Kallas, Körfəz Əməkdaşlıq Şurasının baş katibi Casim əl-Budeyvi və BMT-nin Suriya üzrə xüsusi nümayəndəsi Geir. Pedersen iştirak etmişdir.

İclasın yekun bəyanatına görə, iştirakçılar “Suriya xalqını dəstəkləmək və onlara bu kritik tarixi mərhələdə hər cür yardım göstərmək, Suriyanın bütün vətəndaşları üçün təhlükəsiz, birləşmiş, müstəqil və ərəb kimliyi ilə yenidən qurulmasını” öhdəsinə götürüblər.

Həmçinin vurğulanıb ki, “Suriyanın müstəqilliyini və ərazi bütövlüyünü pozan heç bir elementə yol verilməməlidir”.

İclasda “Suriya siyasi və ictimai qüvvələrinin təmsil olunduğu və bütün suriyalıların hüquqlarını qoruyan siyasi keçid prosesi” çağırışı edilib və bütün tərəflərin narahatlığının dialoq yolu ilə həll edilməsi lazım olduğu bildirilib. Bundan əlavə, iştirakçılar İsrailin Suriyanın Cəbəl əl-Şeyx və Quneytra əyaləti ətrafındakı bufer zonasına hücumları ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə ediblər.

Görüşdən sonra keçirilən mətbuat konfransında Səudiyyə Ərəbistanının xarici işlər naziri Feysəl bin Fərhan Suriyanın yeni rejiminin dövlət qurumlarının qorunması, Suriya tərəfləri ilə dialoqa başlaması və terrorla mübarizəyə sadiq qalması istiqamətində atdığı müsbət addımları alqışladıqlarını bildirib.

O, həmçinin vurğulayıb ki, “İstənilən narahatlıq və ya problem dialoq yolu ilə həll edilməli və Suriyanın müstəqilliyinə və suverenliyinə hörmət edilməlidir”. Bin Ferhan “Suriyanın gələcəyinin suriyalılara aid olduğunu” ifadə edərək, Suriyanın bölgədə təhlükə mənbəyi olmaması lazım olduğunu vurğulayıb.

İclasda həmçinin davam edən sanksiyaların Suriya xalqının ümidlərinə mane ola biləcəyi bildirilib və həm birtərəfli, həm də Birləşmiş Millətlər Təşkilatının tətbiq etdiyi sanksiyaların aradan qaldırılması çağırışı edilib.

Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan görüşdə ölkəsinin Suriya xalqının qarşısındakı “çətin yolun” yüngülləşdirilməsi üçün üzərinə düşəni etməyə hazır olduğunu bildirib. Fidan təklif etdi ki, səylərin daha səmərəli olması üçün mexanizm və ya koordinasiya komitələri yaradıla bilər.

Bundan əlavə, o, “qarşıdakı dövrdə bəzi sektorlar üçün sanksiyalardan azad edilmələr artırılmalıdır” dedi. Fidan Suriya xarici işlər nazirinin iştirakını “tarixi an” kimi qiymətləndirib.

Bununla belə, Suriya Demokratik Qüvvələrini (SDQ) hədəfə alaraq, “Suriyanın birliyi və ərazi bütövlüyü qorunmalıdır” ifadəsini işlədib və bildirib ki, SDQ mərkəzi hökumətlə inteqrasiya axtarışında səmimi olmaq üçün özünü ləğv etməlidir.

Misirin xarici işlər naziri Bədr Əbdüləti Suriyadakı vəziyyətin diqqətlə izləndiyini bəyan edib və türkiyəli həmkarı ilə “Suriyadakı terror faylı”nı müzakirə etmək üçün görüşüb.

Abdulati bu məsələnin Misir üçün son dərəcə əhəmiyyətli olduğunu ifadə edərək, Suriyanın “terrorçuların sığınacağına” çevrilmək riskini daşıdığını vurğulayıb. Xüsusilə də Suriyadakı bəzi misirlilərin yüksək səviyyəli inzibati vəzifələrə təyin olunması Misirin bu məsələ ilə bağlı narahatlığını artırır. Abdulati bəyan edib ki, bütün regional və beynəlxalq tərəflər terrorizmlə mübarizədə əməkdaşlıq etməlidir.

O, həmçinin Suriya torpaqlarında heç bir “terror ünsürünün” məskunlaşmaması lazım olduğunu vurğulayaraq, bütün suriyalıları əhatə edən və tamamilə suriyalılara aid olan siyasi prosesə çağırıb.

Almaniyanın xarici işlər naziri Annalena Baerbok ölkəsinin Suriyaya humanitar yardımı dəstəkləmək üçün 50 milyon avro ayırdığını açıqlayıb. Bununla belə, o, Əsəd hökuməti ilə “əməkdaşlıq edənlərə qarşı sanksiyaların davam etdirilməli olduğunu” müdafiə edib.

Baerbok Almaniyanın “ağıllı sanksiyalar” yanaşmasını təklif etdiyini və Almaniya Xarici İşlər Nazirliyindəki mənbələrə görə, Suriyaya qarşı sanksiyaların yumşaldılması üçün Avropa Birliyi daxilində danışıqlara rəhbərlik etdiklərini bildirib.

Məlumdur ki, Almaniya ötən ilin sonunda Aİ paytaxtları arasında sanksiyaların yüngülləşdirilməsi üçün əsas sektorları dəqiqləşdirən iki sənəd paylayıb. Lakin bildirilib ki, bu cür qərarlar Aİ ölkələri arasında tam konsensus tələb edir.

Qətər Suriyaya enerji dəstəyi çərçivəsində ilk təbii qaz tankerini göndərib. Tanker Baniyasdakı neft terminalına çatıb və orada boşalma prosesi başlayıb.

Qaz ciddi yanacaq çatışmazlığı və ciddi zədələnmiş elektrik şəbəkəsi səbəbindən dağılmaq ərəfəsində olan enerji sektorunu dəstəkləmək üçün elektrik istehsal stansiyalarına nəql ediləcək.

Suriya daxilində ictimai və din xadimlərinə qarşı sistemli sui-qəsdlər davam edir.

Yeni rejimin səssiz qaldığı bu hücumların sonuncusunda silahlı şəxslər tərəfindən qaçırılan və günlər sonra cəsədi tapılan Musab bin Umeyr məscidinin imamı və xətibi Şeyx Ömər Muhyiddin Huri öldürülüb. Sui-qəsddən sonra HTŞ rejimi bu hərəkətlərdə “naməlum şəxsləri” günahlandırıb.

Digər tərəfdən, Hələbdə hökumət tərəfindən işdən çıxarılan dövlət işçilərinin təşkil etdiyi nümayişlər diqqət çəkib.

İşdən çıxarılma bu işçilərin və onların ailələrinin yeganə gəlir mənbəyini pozdu. Bu vəziyyətin Suriyanın digər əyalətlərində də oxşar etirazların yayılmasına səbəb ola biləcəyi təxmin edilir.

Xüsusilə, işdən çıxarılanların alternativ iş imkanlarının olmaması bu reaksiyanın əsas səbəbi kimi göstərilir.