Netanyahu: “Danışıqlar atəş altındadır”
İsrailin danışıqlar qrupu Baş nazir Netanyahunun göstərişi ilə atəşkəs və əsir mübadiləsi danışıqları üçün Dohaya gəlib. ABŞ-ın da iştirak etdiyi danışıqlarda İsrailin hazırkı planlarından güzəştə getməyəcəyi bildirilsə də, Misir fələstinlilərin mümkün deportasiyasına qəti şəkildə qarşıdır.
İsrailin danışıqlar qrupu Baş nazir Binyamin Netanyahunun “atəş altında danışıqlar” aparmaq göstərişi ilə dünən Qətərin paytaxtı Dohaya gəlib.
Netanyahunun bəyanatı iki gün əvvəl Təl-Əvivdə ABŞ-ın xüsusi nümayəndəsi Steve Witkoff ilə görüşündən sonra verilib.
Bildirilib ki, ABŞ səfirləri Steve Witkoff və Adam Boehler də danışıqlar sessiyalarında iştirak etmək üçün Dohaya gəliblər, eyni zamanda İsrail məhbuslarının ailələrindən ibarət nümayəndə heyəti də Tramp və Qətərin baş naziri ilə görüşmək üçün şəhərdə olub.
İsrail mətbuatında yer alan xəbərlərə görə, İsrail nümayəndə heyəti bir neçə gün Dohada qalacaq. ABŞ prezidenti Donald Trampın regional turu ilə eyni vaxtda baş tutan bu səfər ABŞ-ın danışıqları canlandırmaq üçün göstərdiyi gərgin səylər fonunda danışıqlara əlavə siyasi ölçü əlavə etdi.
“Maariv” qəzeti iki yüksək səviyyəli mənbəyə istinadən yazır ki, Vaşinqton artıq Witkoffun təklifini atəşkəs razılaşmasının faktiki açarı kimi görmür və “alternativ yollara” doğru irəliləməyə çalışır.
Hesabatda bildirilir ki, Witkoff Netanyahu ilə son görüşündə “müharibəyə son qoymaq üçün perspektiv təklif etmək məqsədi daşıyan yeni bir təklif təqdim edib” ki, “daimi atəşkəsi ehtiva edən hər hansı razılaşma HƏMAS-ı daha çox çevikliyə sövq edə bilər”.
Paralel olaraq Misir tərəfindəki Rəfah Sərhəd Keçidi ətrafındakı “logistika sahəsinə” həyat qayıdıb və istər birbaşa razılaşma yolu ilə, istərsə də digər tənzimləmələr nəticəsində keçidlərin açılmasına qərar verilərsə, təxminən 1000 yardım maşınının ölkəyə girişi üçün hazırlıqlara başlanılıb.
Lakin “Əl-Əxbar” qəzetinə danışan Misir rəsmilərinin fikrincə, keçmiş razılaşmaların dağılmasının təkrarlanmasının qarşısını almaq üçün mexanizmlər üzrə geniş müzakirələrə baxmayaraq, ABŞ-ın İsrailə qarşı konkret təzyiqi hələ də dərhal atəşkəsə nail olmaq üçün lazım olan səviyyədən geri qalır.
Netanyahu hökumətinin “könüllü çıxma” adı altında “qismən deportasiya planı” çərçivəsində Qəzza zolağından fələstinliləri qəbul edə biləcək ölkələr axtardığını açıqlayıb.
Dünən yaralı əsgərləri qəbul edərkən Netanyahu, “Əhalinin yüzdə 50-dən çoxunun fürsət verilsə, oranı tərk edəcəyini” iddia edərək, “Biz getmək istəyənlərin bunu edə bilməsini təmin edəcək bir administrasiya qurduq, ancaq onları qəbul etməyə razı olan ölkələrə ehtiyacımız var. Hazırda bunun üzərində işləyirik” dedi.
Netanyahu həmçinin İsrail ordusunun yaxın günlərdə Qəzza zolağına “bütün gücü ilə” genişmiqyaslı hücuma başlayacağı ilə hədələyib və əlavə edib: “Əməliyyatı başa çatdırmaq HƏMAS-ı məğlub etmək və məhv etmək deməkdir”.
“Müvəqqəti atəşkəs” ehtimalının olduğunu qeyd edən Netanyahu hökumətinin hazırda müharibəni həmişəlik bitirmək niyyətində olmadığını vurğulayıb.
Buna cavab olaraq Misir hərbi və təhlükəsizlik rəsmiləri amerikalı və israilli həmkarlarına bildiriblər ki, “Qahirə fələstinlilərin öz ərazisi vasitəsilə nə Misirə, nə də üçüncü ölkəyə deportasiyasına icazə verməyəcək”.
“Qəzzada qalan infrastrukturun, xüsusən də səhiyyə infrastrukturunun məhv edilməsi bu planı təsdiqləmək üçün əsaslı səbəb ola bilməz” deyə rəsmilər qeyd ediblər.
Eyni kontekstdə Misir mənbələri qəzetə vurğuladılar ki, “Vaşinqtonun tez bir zamanda əldə etməyə çalışdığı müvəqqəti atəşkəs, daxili siyasi qarşıdurmalarına görə hərtərəfli atəşkəsi rədd edən Netanyahunun yaratdığı mərkəzi maneə ilə qarşılaşdı və bu, onunla Vaşinqton arasında açıq münaqişənin qapısını aça bilər”.
Misir Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmisinin sözlərinə görə, Vaşinqtonun Yəmənin Ənsarullah Hərəkatı ilə ayrı-ayrılıqda razılaşması “ABŞ-ın regional yanaşmasında dəyişiklik” və “Netanyahunun ABŞ administrasiyası qarşısında götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməkdə bir sıra uğursuzluqlardan sonra Qəzzada müharibəni dayandırmaq zərurətini ABŞ-ın gec dərk etməsidir”.
Bu vəziyyətin Netanyahunu Ağ Evlə çətin vəziyyətə saldığını deyən rəsmi, “İsrail müharibəni davam etdirmədən, xüsusən də HƏMAS bir çox şərtləri və zəmanətləri qəbul etməyə hazır olduğunu göstərdikdən sonra bir çox məqsədlərinə nail ola bilər” dedi.
ABŞ prezidenti Ər-Riyaddakı çıxışında Qəzza xalqının iztirablarına görə HƏMAS-ı məsul hesab edib və oktyabrın 7-də Əl-Əqsa tufanı əməliyyatına görə hərəkatı qınamağa çağırıb.
“Biz o girovları HƏMAS-dan geri qaytarmaq üçün çalışırıq” deyən Tramp, “Qəzzada insanlara qarşı rəftarın görünməmiş olduğunu” əlavə edib. “Qəzza və Livandakı terror çoxlu insanın həyatına son qoyub”, – Tramp əlavə edib.
