Amerika mediası: İran-Səudiyyə Ərəbistanı barışığının irəliləməsi ilə Çin növbəti diplomatik qələbə əldə edib
İran və Səudiyyə Ərəbistanının Xarici İşlər nazirləri arasında keçirilən görüşdən və iki ölkə arasında yeni razılaşmalardan sonra CBS News xəbər verib:
Çin İran və Səudiyyə Ərəbistanı arasındakı barışığı inkişaf etdirməklə növbəti diplomatik qələbəyə nail olub.
Bu Amerika telekanalı İran-Səudiyyə münasibətləri və Çinin vasitəçiliyi ilə bağlı təhlilində belə yazıb:
Səudiyyə Ərəbistanı və İran çoxdankı regional rəqiblərdir, lakin keçən ay Çinin vasitəçiliyi ilə əldə olunan razılaşmanın bir hissəsi olaraq Tehran və Ər-Riyad barışıq və diplomatik əlaqələrin bərpasına doğru irəliləyib.
Bu razılaşma Səudiyyə Ərəbistanı ilə İran arasında yeddi illik gərginlikdən sonra barışıq yolunda yeni bir addımdır və bu iki rəqib arasında həm birbaşa, həm də proksi münaqişələrdə silahlı qarşıdurma ehtimalını azaldır.
Bu Amerika televiziya kanalının təhlilinin davamında deyilir:
Pekinin vasitəçiliyi ilə əldə olunan razılaşma həm də Çin üçün böyük diplomatik qələbədir, çünki Körfəz ərəb dövlətləri ABŞ-ın tədricən Yaxın Şərq regionundan çəkildiyini qəbul edir. Çin bu diplomatik qələbəni ABŞ-la Tayvanın statusu ilə bağlı gərgin münasibətləri fonunda qazanıb.
Demokratik şəkildə idarə olunan adanın lideri çərşənbə günü Kaliforniyada Nümayəndələr Palatasının spikeri Kevin Makkarti və digər ABŞ senatorları ilə görüşüb.
Çin Tayvanın ölkənin bir hissəsi olduğunu və lazım gələrsə materiki qətiyyətlə ilhaq edəcəyini deyir. Pekin Kaliforniyada Tayvan lideri ilə ABŞ qanunvericiləri arasında keçirilən görüşlə bağlı “qətiyyətli əks tədbirlər” görəcəyini vəd edib.
İran cümə axşamı Pekində yeni diplomatik tədbirləri elan etdikdən sonra Çin döyüş gəmiləri Tayvan ətrafındakı sulara doğru hərəkət edib.
Pekindəki diplomatik sıçrayış diplomatların Yəməndə illərlə davam edən müharibəyə son qoymaq üçün davam edən səyləri fonunda baş verir.
Bu müharibədə həm İran, həm də Səudiyyə Ərəbistanı geniş şəkildə iştirak edir.
Cümə axşamı İran və Səudiyyə telekanalları iki ölkənin xarici işlər nazirlərinin Pekində görüşdüyünü göstərib. Bu, iki ölkənin yüksək rütbəli diplomatlarının 2016-cı ildən bəri ilk rəsmi görüşü olub.
Həmin il nümayişçilərin İrandakı Ərəbistan diplomatik obyektlərinə basqın etməsindən sonra Səudiyyə Ərəbistanı Tehranla əlaqələrini kəsib.
Bu etirazlardan bir neçə gün əvvəl Səudiyyə Ərəbistanı 46 nəfərlə birlikdə tanınmış şiə ruhanisini edam etmişdi və İrandakı etirazlar həmin addımdan sonra baş vermişdi.
İRNA-nın məlumatına görə, İran İslam Respublikası və Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının xarici işlər nazirlərinin Çin hökumətinin iştirakı və dəstəyi ilə Çinin paytaxtı Pekində keçirilən görüşü və onlar arasında əlaqələrin bərpası üçün elan edilmiş razılaşmalar iki ölkə arasında müsbət təsir yaradıb.
İran İslam Respublikasının Xarici İşlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahiyan Pekində səudiyyəli həmkarı ilə bu ikitərəfli görüş və dialoqu çox müsbət və konstruktiv olaraq qiymətləndirib, iki qonşu, dost və qardaş ölkələr arasında əlaqələrin inkişafından məmnunluğunu ifadə edib.
O, vurğulayıb ki, İran İslam Respublikası Səudiyyə Ərəbistanı ilə bütün maraq doğuran sahələrdə əlaqələri inkişaf etdirməyə hazırdır.
Xarici işlər naziri iqtisadi və ticarət sahələrində, eləcə də investisiya sahəsində əlaqələrin inkişaf etdirilməsinin vacibliyi və zəruriliyini vurğulayaraq, İran İslam Respublikasının iki ölkə arasında ortaq iqtisadi komissiya keçirməyə hazır olduğunu açıqlayıb.
Səudiyyə Ərəbistanının Xarici İşlər naziri bu görüşdə həmçinin bildirib ki, Ər-Riyad-Tehran münasibətləri bütün regionda yeni müsbət atmosfer yaradıb və Səudiyyə Ərəbistanı İranın köməyi və əməkdaşlığı ilə regional münasibətlərdə qeyd olunan müsbət atmosferi gücləndirməyə hazırdır.
Bin Fərhan müqəddəs Ramazan ayında bu görüşün keçirilməsindən və iki ölkə arasında rəsmi əlaqələrin fəallaşmasından məmnunluğunu ifadə edərək, bunu iki ölkə və region ölkələri üçün xeyir və bərəkət mənbəyi kimi qiymətləndirib.
O deyib: İki ölkə arasında yeni əlaqələr bütün regionda yeni müsbət atmosfer yaradıb və Səudiyyə Ərəbistanı İranın köməyi və əməkdaşlığı ilə regional əlaqələrdə qeyd olunan müsbət atmosferi gücləndirməyə hazırdır.
