Azərbaycan peyk tenderində Türkiyə, Fransa-İtaliya və İsrail yarışır
Globes İsrail ordusu üçün qırıcı təyyarələr və silahlar istehsal edən dövlət tərəfindən dəstəklənən IAI-nin Azərbaycanın peyk tenderində Türkiyə və Fransa-İtaliya tərəfdaşlığı ilə rəqabət apardığını bildirib və əlavə edib ki, IAI əvvəllər Azərbaycana satdığı peyklər sayəsində tenderdə üstünlüyə malikdir.
Globes xəbər verir ki , İsrail ordusu üçün döyüş təyyarələri və silahlar istehsal edən dövlət tərəfindən dəstəklənən İsrail Aerokosmik Sənayesi (IAI) Azərbaycanın Fransa-İtaliya müştərək müəssisəsi və Türk Aerokosmik Sənayesi (TAI) ilə birlikdə peyklərin alınması təklifində yarışır .
Hesabatda bildirilirdi ki, IAI bazar günü İsrailin milli rabitə peyki Dror 1-in SpaceX -in Cape Canaveral buraxılış yerindən uğurla buraxılmasını qeyd edib .
Şirkətin baş direktoru Boaz Levinin rəhbərlik etdiyi bu layihə IAI-nin texnologiya sahəsindəki “bacarıqlarını” nümayiş etdirir. “Globes” xəbər təşkilatının əldə etdiyi məlumata görə, IAI Dror 1-ə oxşar texniki göstəricilərə malik peykin tədarükü üçün Azərbaycan tenderində yekun dörd namizəd arasında yer alıb.
Globes-un məlumatına görə, müdafiə mənbələri Azərbaycanın bu peykə 300-800 milyon dollar arasında sərmayə qoymağı planlaşdırdığını və bu geniş maliyyə diapazonunun peykə daxil ediləcək müxtəlif sistemlər və texnologiyalarla formalaşacağını bildirib.
Hesabatda IAI-nin tenderdəki əsas rəqiblərindən birinin 67% payla Fransız Thales firması və 33% payla İtaliyanın Leonardo firmasının yaratdığı konsorsium olan Thales Alenia Space olduğu bildirilir.
Thales-in texniki səriştəsi ona təkbaşına tenderdə iştirak etməyə icazə versə də, Fransa ilə Azərbaycanın rəqibi olan Ermənistan arasındakı sıx münasibətlərin Thalesin şanslarına zərər verdiyi bildirilir. Buna görə də, Thales İtaliya ilə tərəfdaşlıq edərək, İtaliyanın Azərbaycanla yaxşı əlaqələrindən yararlanmağı qarşısına məqsəd qoymuşdu.
Digər perspektivli namizəd Türk Aerokosmik Sənayesidir (TAI). Globes-a görə, TAİ-nin xarici, xüsusilə də Cənubi Koreyadan olan avadanlıqlardan istifadə etməklə layihədə inteqrativ rol oynaya biləcəyi hesab edilir.
Hesabatda Azərbaycan və İsrail arasında “yanlaşma fərqliliyi” də vurğulanıb. Bildirilib ki, İsrail “öz milli ehtiyaclarını ödəmək üçün” Dror 1 layihəsini həyata keçirib, Azərbaycanın isə rabitə peyki vasitəsilə iqtisadiyyatını şaxələndirmək və “qlobal təsirini genişləndirmək” məqsədi daşıdığı bildirilir. Azərbaycanın “Afrika, Yaxın Şərq və digər regionları əhatə edən beynəlxalq telekommunikasiya qovşağına” çevrilməsini hədəflədiyi vurğulanıb.
Globes bildirir ki, IAI-nin bu tenderdə “şansını” artıran digər amil “şirkətin Azərbaycan kosmik agentliyi Azərkosmos ilə 2023-cü il oktyabrın 3-də imzalanmış əvvəlki peyk müqaviləsidir”.
Müqavilə çərçivəsində Azərbaycan IAI-dən ümumi dəyəri 120 milyon dollar olan iki OptSat500 müşahidə peyki alıb. Bu peyklər yüksək ayırdetmə qabiliyyətinə malik kiçik, uzun ömürlü peyklər kimi təsvir edilir.
Məlumat verilib ki, hazırda ilk peyk İsraildə hazırlanır və gələn il inteqrasiya üçün Azərbaycana gətiriləcək. Azərbaycanda ikinci peykin istehsalına 2026-cı ildə başlanacaq, hər iki peykin 2028-ci ildə buraxılması planlaşdırılır. Məlumata görə, saziş “Azərbaycan və IAI arasında uzunmüddətli əməkdaşlıq və kosmik sahədə akademik təlim proqramlarını əhatə edən tərəfdaşlığa” əsaslanır. Həmçinin qeyd olunub ki, “onlarla Azərbaycan vətəndaşı hazırda İsraildə IAI ilə işləyir, peyk istehsalı üzrə bilik və təcrübə əldə edirlər”.
Globes xəbər verib ki, IAI-nin məsələ ilə bağlı bəyanatında aşağıdakılar yer alıb:
“Şirkətin müşahidə və rabitə peykləri sahəsində uzun illər təcrübəsi var. Bu təcrübə əsasında Dror 1 peyki uğurla orbitə buraxılıb və orbitə doğru irəliləyir. IAI təkcə milli deyil, həm də qlobal kommersiya bazarında fəaliyyət göstərir və marketinq fəaliyyətinin təfərrüatlarını ictimaiyyətə açıqlamır”.
