Həşd əl-Şaabi qanunu ABŞ-İran münaqişəsində yeni cəbhədir

İraqda Həşd əl-Şaabi qanununa edilən düzəlişlər heyətin baş nazirin komandanlığı altında rəsmi təhlükəsizlik qüvvəsinə çevrilməsini nəzərdə tutsa da, ABŞ-ın bu qaydaların İranın təsirini artıracağından narahat olduğu bildirilir.

Şəfəq Xəbər Agentliyinin məlumatına görə, İraq parlamentinin bir üzvü çərşənbə günü xüsusi komitənin Həşdi Şaabi İdarə Heyətinin qanun layihəsinə dəyişiklik etdiyini açıqlayıb.

Sözügedən dəyişikliklərin nümayəndə heyətinin rəhbərinin seçilməsi şərtləri və institusional strukturun müəyyənləşdirilməsini əhatə etdiyi, ABŞ-ın isə qanunun “İranın dəstəklədiyi silahlı qruplara dövlət qurumları daxilində daha böyük təsir imkanları təmin edəcəyi” xəbərdarlığı etdiyi bildirilib.

Millət vəkili Muxtar əl-Musəvi Şafak Xəbər Agentliyinə bildirib ki, parlamentin əvvəlki memorandumlarına əsaslanan bu dəyişikliklər, nümayəndə heyətinin rəhbərinin ən azı 10 il Həşdi-Şaabidə xidmət etməsi, təhlükəsizlik və akademik sahədə təcrübəyə malik olması tələblərini ehtiva edir. O, rəhbərin hərbi rütbəsi və namizədliyin irəli sürülməsi prosesində siyasi iştirakının həcminə də aydınlıq gətirib.

Əl-Musəvi bildirib ki, yenidən işlənmiş qanun “Həşd əş-Şaabi İraq hökuməti tərəfindən silahlandırılacaq və təchiz olunacaq və bu qüvvə baş komandan olan baş nazirin əmrlərinə tabe olacaq”. Bu kontekstdə Haşd əş-Şabi-nin “müntəzəm təhlükəsizlik qüvvələrinə paralel bir təhlükəsizlik qurumu” olacağı bildirilib.

Məlumata görə, bu düzəlişlərin nəzərdən keçirilməsində Həşd əş-Şaabinin hüquq komitəsi də iştirak edir və qanun kifayət qədər iştirak şərti ilə növbəti sessiyada səsverməyə çıxarılacaq. Qanunun Rəsmi Qəzetdə dərc olunduqdan sonra qüvvəyə minəcəyi bildirilir.

Əl-Musəvi nümayəndə heyətinin hazırkı rəhbərinin dəyişdirilib-dəyişdirilməyəcəyi ilə bağlı birbaşa məlumat verməsə də, “Bu, yeni qanundan asılıdır” deyib.

Şafak News-un məlumatına görə, ABŞ qanun layihəsinin Həşd əş-Şaabinin İraq ordusundan müstəqil bir qüvvə kimi mövqeyini möhkəmləndirməsindən və Vaşinqtonun “terror təşkilatları” kimi təsnif etdiyi bəzi qrupları rəsmiləşdirməsindən “narahatdır”. ABŞ rəsmilərinin son həftələrdə ikitərəfli danışıqlar zamanı İraq hökumətinə bu narahatlıqlarını çatdırdığı bildirilir.

Bu hadisələrdən sonra İran İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun Qüds Qüvvələrinin komandanı İsmayıl Qaaninin Bağdada gözlənilməz səfəri zamanı Koordinasiya Çərçivəsinin liderləri və silahlı qrupların nümayəndələri ilə təxminən 10 saat davam edən görüşlər keçirdiyi bildirilir.

Səfərin baş nazir Sudaninin qeyri-dövlət silahlı qruplaşmalarının legitimliyinə son qoyulacağını və ABŞ-ın xüsusilə Kataib Hizbullaha qarşı təzyiqlərini artırması ilə eyni vaxta təsadüf etdiyi qeyd edilib.

Məlumatlı mənbələrə görə, Qaani siyasi liderlər və silahlı qrupların liderləri ilə təkbətək görüşlər keçirərək, onları təmkinli olmağa və İraqın təhlükəsizliyinə və ya xarici əlaqələrinə zərər verə biləcək addımlardan çəkinməyə çağırıb.

İraq parlamenti ilk dəfə 2016-cı ildə Həşd əş-Şaabi Qanununu təsdiqlədi. Bununla belə, qanunda struktur və tənzimləyici detallar yox idi və hazırkı düzəlişlər Həşdi Şabinin ölkənin rəsmi təhlükəsizlik qurumları daxilində rolunu yenidən müəyyənləşdirmək cəhdi kimi qiymətləndirildi.

Həşd əş-Şaabi 2014-cü ilin ortalarında İraq hökumətinin qərarı ilə yaradılıb. Vəqf İraqın ali dini qurumu Ayətullah Seyid Əli əs-Sistaninin Mosulun İŞİD-in əlinə keçməsindən sonra verdiyi məşhur cümə xütbəsində “Cihad əl-Kifai” (İslami Cihad əl-Kifai) çağırışı əsasında yaradılıb. 2014-cü ildən əvvəl mövcud olmuş bəzi şiə silahlı qrupları da daxil olmaqla minlərlə element bu çağırışa cavab verdi.