İsrail ordusunda üsyan edən əsgərlər
İsrail ordusunun ehtiyatda olan əsgərləri arasında artan narazılıq və fərarilik Qəzzada hərbi əməliyyatın mümkün genişləndirilməsi planlarını çətinləşdirir. Aylarla davam edən qarşıdurmalardan yaranan fiziki və psixoloji yorğunluq əsgərlərin çağırışlara cavab verməməsinə səbəb olur.
İsrail ordusunun son göstəriciləri Qəzza zolağında hərbi əməliyyatların genişlənməsinə hazırlıqların olduğunu göstərir.
Bu, HƏMAS-ı ya diplomatik yollarla, ya da mövcud hərbi təzyiqlərlə İsrailin tələblərinə boyun əyməyə məcbur etmək səylərinin uğursuzluğu ilə üst-üstə düşür.
Lakin baş verənlər İsrail qüvvələri üçün uzunmüddətli münaqişə və bununla da onların canlı qüvvəsinin daha da tükənməsi demək ola bilər.
İsrail ordusu özünün “köhnəlmiş” ehtiyat sistemindən ciddi şəkildə asılı vəziyyətə düşüb.
Sistem xidmət müddətinin uzadılması və ehtiyatda olanlar üçün məzuniyyətlərin azaldılması ilə bağlı artan narazılıq və qəzəb əlamətləri ilə üzləşir.
Bu, sosial və siyasi parçalanmaları dərinləşdirir və müharibəni davam etdirmək və ya genişləndirmək üçün gələcək qərarlara mənfi təsir göstərir.
Yeni qanunların qəbulu istiqamətində siyasi səylərin uğursuzluğu nəticəsində ciddi döyüş qoşunları çatışmazlığını aradan qaldırmaqda böyük çətinlik çəkən İsrail ordusu üçün bu tədbirlər yeganə həll yolu kimi görünür.
Məcburi xidmət müddətinin uzadılması və ya orduya qoşulmaqdan imtina edən dindar Haredilərə (ultra-pravoslav yəhudilər) verilən imtiyazların azaldılmasına dair aydın qanunlar olmadığından, hərbi qurum məcburi hərbi xidmətdə olan əsgərlərin xidmət müddətinin uzadılması və ehtiyatda olan əsgərlərin çağırış müddətinin artırılması kimi təxirəsalınmaz tədbirlər görməyə məcbur olub.
Müharibə uzandıqca İsrail daxilində parçalanmalar daha çox kommunal xarakter alır. Köhnəlmiş əsgərlər, Haredi olmayan vətəndaşlar və onların ailələri yükün böyük hissəsini daşıyarkən, digərləri xidmətdən azad edilir.
Təl-Əvivdən alınan məlumatlara görə, son həftələrdə ehtiyatda olan əsgərlərin çağırış əmrlərinə cavab nisbətində nəzərəçarpacaq dərəcədə azalma müşahidə olunub.
Bəzi əsgərlər çağırıldıqları təqdirdə xidmətə qayıtmayacaqlarını açıq şəkildə bildirdilər. Onların göstərdiyi əsas səbəblər aylarla davam edən fasiləsiz münaqişə nəticəsində yaranan fiziki və psixoloji tükənmədir.
Bəzi ehtiyatda olan hərbçilər müharibənin başlanmasından bəri 500 gündən çox xidmət keçiblər və bu, onları əlavə təzyiqlərə tab gətirə bilməyib. İsrail hərbçiləri bu fenomenin ciddiliyini bilsələr də, indiyədək effektiv həll yolları tapa bilməyiblər.
Bəzi əsgərlər döyüşü davam etdirməkdən imtina etdiklərinin səbəblərini açıq şəkildə ifadə etsələr də, saxta bəhanələr gətirərək xidmətdən yayınma və ya “simvolik itaətsizlik” kimi tanınan hallar getdikcə daha çox yayılmış bir hadisəyə çevrilib.
Bu kontekstdə İbrani qəzeti Haaretz ehtiyatda olan zabitin bu sözlərini sitat gətirib:
“Əsgərlər ucuz təyyarə biletləri almağa üstünlük verirlər, çünki artıq onların bu müharibəni aparmaq üçün nə enerjisi, nə də motivasiyası var”.
Bu yolla əsgərlər İsraildən kənarda olmalarını tələb edən şəxsi planlarının olduğunu bildirərək “etibarlı bəhanə” təqdim edirlər. Bu, xidmətdən yayınmağın bahasına baxmayaraq, istifadə edilən bir çox “yenilikçi” üsullardan biridir.
Bu hadisənin hərbi əməliyyatların effektiv aparılmasına təsirlərinə gəlincə, hərbi mənbələr bəzi bölmələrdə çağırış əmrlərinə cavab vermə nisbətinin 50 faizə qədər azaldığını təsdiqləyir.
Bu o deməkdir ki, ordu “böyük müharibələr aparmaq üçün lazım olan güc səviyyələrinə çatmaqda” çətinlik çəkə bilər, xüsusilə də İsrail Qəzzadakı münaqişənin əhatəsini genişləndirmək qərarına gələrsə.
Bundan əlavə, ehtiyatda olan əsgərlərin çatışmazlığı bəzi bölmələri digər hissələrdən əsgər “borc almağa” məcbur edir.
Böyük miqyaslı çağırış əmrləri verilərsə, bu əsgərlərin bir çoxunun orijinal hissələrinə qayıtmasını tələb etmələri gözlənilir. Bu, döyüş bölmələrində böyük boşluqlar buraxacaq.
Eyni iğtişaşlar ailələrdə də özünü göstərir. Valideynlər övladlarının xidmətə qayıtmasının qarşısını almağa çalışırlar və ya döyüşdə daha az təhlükəli, fon rolları almağa təzyiq edirlər. Bu hadisə indiyədək müharibələrə fəal dəstək verən israillilərin sosial xarakterində təəccüblü dəyişiklikdir.
İsrail təhdidlərini yerinə yetirərsə, Qəzzada müharibənin genişləndirilməsi ordu, sistem və siyasi rəhbərlik arasında etimadın azaldığı bir mühitdə insan resurslarının kütləvi səfərbər edilməsini tələb edəcək.
Bu böhran əsaslı şəkildə həll edilmədikcə, İsrailin həm səhra əməliyyatları, həm də “təslim olana qədər” HƏMAS-a təzyiq baxımından planlaşdırdığı hərbi məqsədlərinə çatması çətin olacaq.
Lakin bunlar o demək deyil ki, hərbi xidmətdəki böhran müharibəni dayandırmaq və ya onun kursunu kökündən dəyişmək üçün kifayət edəcək.
Xüsusilə əsas qərarlar daha geniş siyasi və təhlükəsizlik balansları ilə müəyyən edilir ki, bu da hərbi tələbləri və ya daxili parçalanmaları Təl-Əvivdə qərar qəbul edən şəxsin “İsrailin daha geniş strateji hədəfləri” kimi gördüyü şeylər hesabına prioritetləşdirməyə bilər.
