İsrail Suriyada razılaşma deyil, təslim olmaq istəyir
Suriya ilə İsrail arasında diplomatik təmasların davam etməsinə baxmayaraq, Təl-Əvivin hücumları davam edir və bu, danışıqların həqiqi barışığa nail olmaqdansa, Suriyanı zəiflətmək və ona tabe etmək məqsədi daşıdığını göstərir. İsrail Bəşər Əsəd hökumətinin süqutundan sonra zəifləmiş Suriya ordusunu hədəfə alaraq öz təhlükəsizlik prioritetlərini təyin etməkdə qərarlıdır.
Suriyadakı HTŞ rejimi ilə İsrail arasında rabitə kanalları genişlənərkən, Heyət Təhrir əl-Şam lideri Colaninin normallaşma siqnalları və Amerika şərtlərinin yerinə yetirilməsi prosesi Suriya ordusunun Tel-Əvivin Tartus, Latakiya və Ceblah çöllərindəki hərbi qərargahlarını hədəf alan yeni hücumlara yol açıb.
Livanda çıxan “Əl-Əxbar ” qəzeti mayın ortalarında Səudiyyə Ərəbistanının vasitəçiliyi ilə Ər-Riyadda ABŞ prezidenti Donald Tramp ilə HTŞ lideri Kolani arasında keçirilən görüşdən sonra Vaşinqtonun Dəməşqə qarşı sanksiyaları ləğv etməsi və ABŞ-ın Türkiyədəki səfiri Tomas Barakı Suriya üzrə xüsusi nümayəndə təyin etməsi ilə başlayan diplomatik açılış prosesini gündəmə gətirib .
Əl-Əxbar-ın məlumatına görə , bu hadisələrdən dərhal sonra baş verən İsrail hücumları , Dəməşqin 8 dekabrdan sonrakı dövrdə münasibətləri normallaşdırmaq mesajlarına baxmayaraq, Təl-Əvivin Suriyada öz təhlükəsizlik prioritetlərini tətbiq etmək əzmini ortaya qoyur.
Livan qəzeti qeyd edib ki, İsrailin son günlərdə HTŞ-yə bağlı yaraqlıların məzhəb və sistemli qırğınlarının kölgəsində Suriyanın sahil bölgəsinə hücumları və Avropa Birliyinin müəyyən qruplara qarşı sanksiyaları Təl-Əvivin Suriya faylını parçalara ayıraraq ölkəni federal struktura çevirərək müdaxilə strategiyası ilə üst-üstə düşür.
Cənubda druz federasiyalarının, sahildə isə Ələvi federasiyalarının yaradılmasına dəstək və çağırışlar artsa da, kürdlərin rəhbərlik etdiyi SDF ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə HTŞ rejimi ilə bağladığı razılaşmanı həyata keçirmək üçün danışıqlarda iştirak edir , lakin kürdlərin öz federasiyalarını qurmaq istəyi prosesdə ciddi axsamalara səbəb olur.
Colani dostluq qapısından içəri girir: Keçmiş hökumətin anti-İsrail mövqeyindən imtina
Keçən ay Dəməşqdə Colani ilə görüşən Trampa yaxın iş adamı Conatan Bass tərəfindən Vaşinqtonda yerləşən “The Jewish Journal” da dərc olunan “ Suriya Lideri ilə Söhbət : Dağıntıların Ötəsinə Səyahət” başlıqlı məqalədə Colaniyə aid edilən açıqlamalar mediada böyük müzakirələrə və çaşqınlığa səbəb oldu.
Bassın Colanidən “Suriya və İsrailin ortaq düşmənləri var və biz regional təhlükəsizlikdə mühüm rol oynaya bilərik” bəyanatı göstərir ki, yeni administrasiya birbaşa olaraq Tel-Əvivə İranın Suriyada təsirinin qarşısını aldığı və Amerikanın tələblərinə uyğun olaraq Fələstin qruplarının fəaliyyətinə son verdiyi mesajı verir .
Bassın sözlərinə görə, Kolani, Suriya ilə İsrail arasında qarşılıqlı bombardman dövrünün bitməli olduğunu ifadə edərək , 1974-cü ildə imzalanmış ayrılıq müqaviləsinin geri qaytarılması lazım olduğunu və bunun təkcə atəşkəs üçün deyil, həm də ılımlılığın təmin edilməsi və Golandakı druz icmalarının qorunması üçün vacib olduğunu vurğulayıb. O, ” dərhal normallaşma ” tələbini rədd etdi və normallaşmanın yalnız qarşılıqlı hörmətlə mümkün olacağını müdafiə etdi.
Colani ABŞ-dan gözləntilərini də ifadə edərək, “Suriyanın dürüst bir vasitəçiyə ehtiyacı var” dedi.
Tramp Suriyanın BƏƏ, Bəhreyn, Mərakeş və Sudan da daxil olmaqla ölkələrin iştirakı ilə 2020-ci ildən bəri ərəblərin normallaşmasının ən böyük dalğasını başlatan İbrahim razılaşmalarına qoşulmasını istədiyini demişdi .
Son hadisələr nəticəsində “Əl-Əxbar” qəzeti belə bir nəticəyə gəlib:
“İsrailin ötən ay Təl-Əvivə səfərinə, Azərbaycan və BƏƏ-də apardığı danışıqlara baxmayaraq, Suriyaya davamlı hücumları və federal strukturun tətbiqi davam etsə də, bu mövqe onun xüsusilə köhnə rejimin süqutundan və Suriya ordusunun qalan hərbi potensialının zəifləməsindən sonra danışıqların tabeçilik sazişi ilə sona çatmasını görmək əzmində olduğunu göstərir ”.
