Kim daha çox ayaqda dura bildi? İlk Tramp-Bayden qarşılaşmasında nələrə diqqət edildi?

Donald Tramp və Co Bayden bu yaxınlarda televiziya proqramında üz-üzə gəliblər. Hər iki namizədə iqtisadiyyatdan tutmuş immiqrasiyaya qədər geniş spektrli siyasət məsələləri ilə bağlı suallar verilib.

Lakin çoxdan gözlənilən debat siyasətlərin lazımi şəkildə rəqabət apara biləcəyi platformadan uzaq qaldı və ABŞ seçicilərinin bir çox suallarını cavabsız qoydu. Hər iki namizəd qalib gəldiyini iddia etsə də, bir çox amerikalı bunun onların ölkələri üçün ən yaxşı seçim olub-olmadığını sual altına qoydu.

Şəkillər deyil, sözlər danışıldı

Hər iki namizədin yaşını nəzərə alsaq, televiziya debatı seçicilərin gözündə demək olar sağlamlıq yoxlamasına çevrildi. Namizədlərin səhnədə necə durması onların sözlərindən daha vacib siqnal oldu.

Ona görə də mesajlarının məzmunundan çox mesajlarının təqdimatı seçicilərdə daha çox rezonans doğurdu. Baydenin səhhətindəki problemlər podiuma çıxdığı andan aydın oldu. Çoxlarının Baydenin daha 4 il vəzifədə qala biləcəyi ilə maraqlanması təəccüblü deyil. Digər tərəfdən, Trampın gözlənilməz şəxsiyyətinin nəticələri də bir çox seçiciləri narahat edir.

Prezidentlik üçün televiziya debatları ABŞ siyasətində adi bir təcrübə olsa da, yekun debatın vaxtı qeyri-adi deyil. İyun ayında, seçkidən aylar əvvəl keçirilən ilk debatda seçiciləri maraqlandıran əsaslı siyasət müzakirələri yox idi. Bununla belə, televiziya debatının bu qədər erkən baş tutması namizədlərə bütün kampaniyaları boyu fayda verə bilər. Mübahisə bir növ hər iki namizədə zərərə nəzarət etmək üçün erkən fürsət verdi. Bu mərhələdə öyrənilmiş dərslər kampaniya strategiyalarının gələcək istiqamətlərinin formalaşdırılması üçün təlimat verəcək.

Bu cür televiziya debatları çox vaxt namizədlərin seçiciləri öz siyasətlərinə inandırmaq əvəzinə, şəxsiyyətlərinin prezidentliyə uyğun olduğunu sübut etməyə çalışdıqları vitrinə çevrilir. Siyasi qütbləşmiş cəmiyyətdə bir neçə televiziya debatı ilə böyük auditoriyanı inandırmaq onsuz da çətindir. Ünsiyyət əsrində namizədlərin seçicilərə çata biləcəyi çoxlu alətlər və kanallar mövcuddur. Bu mənada televiziya debatları namizədlərin mövqelərinin və mühakimələrinin sınaqdan keçirildiyi psixi döyüşə çevrilir. Amerikalı seçicilər bu yaxınlarda baş tutan debatda bunu birinci əldən təcrübədən keçirdilər və nəticələr heç də ürəkaçan deyildi.

Mənfi kampaniya strategiyaları yenə ön plandadır

Rəqibin seçici bazasının səfərbər edilməsinə yönəlmiş mənfi təşviqat üsulları ABŞ-də bu seçki dövründə kampaniya strategiyalarının mərkəzində görünür. Əsas məqsəd qarşı tərəfin seçicilərini cəlb etmək deyil, daha çox onların siyasi dözümünü və həyəcanını azaltmaqla, onları seçkiyə getməkdən çəkindirməkdir. İlk teledebat bu tendensiyanın daha bir nümunəsi oldu, çünki heç bir namizəd seçiciləri öz fikirlərini və üstünlüklərini öz xeyrinə dəyişməyə inandıra bilmədi.

Trampın kampaniyası uzun müddətdir Baydenin fiziki və ruhi sağlamlığını hədəf alan bir strategiya izləyir, eyni zamanda özünü çox yaxşı formada göstərməyə diqqət yetirir. Tramp baş tutan debat zamanı səhnədə yenə bundan istifadə etməkdən çəkinmədi. Baydenin kampaniyası isə əksinə, Trampın hüquqi problemlərinə diqqət yetirir, onu “məhkum edilmiş cinayətkar” kimi göstərir. May ayında Nyu-York məhkəməsində Tramp 34 cinayətdə təqsirli bilinib. Hüquqi prosesin siyasiləşdirilməsi ətrafında qızğın müzakirələr getsə də, hər iki namizəd qərardan sonra bülletenlərə işarə ediblər.

Tramp əsl qərarın noyabrın 5-də xalqın verəcəyini deyərkən, Bayden Trampı Oval kabinetdən uzaq tutmağın yeganə yolunun seçki qutusu olduğunu qeyd edib. Seçkilərin nəticəsini təxmin etmək hələ tez olsa da, əksər sorğularda Tramp cüzi fərqlə irəlidə görünür. Və belə ictimai müzakirələr risklidir, çünki namizədlərə özlərini məhv etmək üçün geniş yer verir.

Belə mühitlərdə kimin ən az zərər çəkdiyi önəmlidir. Günün sonunda seçicilər kəskin mövqe tutan Trampın yanında Baydenin büdrədiyi görüntüsünün şahidi oldular.