Körfəz ölkələri Yəmənə “Normandiya enişi” çağırır
“Qərbdə, Körfəzdə və İsraildə konsensus var ki, Sənanın imkanlarını tükəndirmək və sıfır an gələnə qədər quru qüvvələrinin döyüş cəbhələrinə hərəkətini çətinləşdirmək məqsədinə çatmaq üçün quru manevri lazımdır”.
Bölgə və Qərb ekspertləri ABŞ-ın Yəmənə hava hücumlarının Ənsarullahın gəmi hücumlarını dayandırmaq üçün kifayət etməyəcəyi mövzusunda həmfikirdirlər. Regional aktyorlar Ənsarullah liderlərinin hədəfə alınmasını təklif etsələr də, ABŞ B-2 bombardmançıları ilə güc nümayişi edir, ekspertlər Yəmənin çətin coğrafiyası və Ənsarullahın taktikasına görə əməliyyatın uğuruna şübhə ilə yanaşırlar. Əl-Əxbar köşə yazarı Lokman Abdullahın sözlərinə görə, Körfəz ölkələri Ədən hökumətinin ABŞ-ın dəstəklədiyi “Normandiya desant” tipli quru əməliyyatı ilə Hudeyda şəhərini ələ keçirəcəyinə ümid edərkən, analitiklərböhranın qlobal təchizat zəncirlərinə potensial mənfi iqtisadi təsirinə diqqət çəkirlər.
Bölgədəki və Qərbdəki strateqlər və hərbi rəsmilər ABŞ-ın (ABŞ) Yəmənə hava hücumlarının müharibəni bitirməyəcəyi və ya Sənanın düşmən gəmilərini hədəfə almaq qabiliyyətini zəiflətməyəcəyi ilə razılaşır.
Yaxın Şərqə səfər edən amerikalı rəsmidən sitat gətirilir:
“Regional tərəfdaşlarımız, həm ərəblər, həm də israillilərlə söhbətlərimizdə ümumi bir nəqarət eşitdik: Husilərin hücumlarını dayandırmaq üçün onların liderlərini öldürməlisən.”
Bu dairələr hesab edir ki, Ənsarullah rəhbərliyi regional səviyyədə sürətlə yüksəlir və bu yüksəlişi məhdudlaşdırmaq üçün başda hərəkatın lideri Seyid Əbdülməlik əl-Husi olmaqla bütün yüksək səviyyəli liderlər öldürülməlidir.
Bu qiymətləndirmələr Vaşinqtonun Ənsarullahı qorxutmaq üçün böyük güc nümayişi etdiyi bir vaxta təsadüf edir.
KİV-in məlumatına görə, ABŞ Hind okeanındakı Dieqo Qarsiya adasına B-2 Spirit stels bombardmançılarından ibarət böyük bir qüvvə göndərir.
Peyk görüntüləri göstərir ki, son 48 saat ərzində ən azı üç C-17 yük təyyarəsi və havada yanacaq dolduran on təyyarə ABŞ-ın Yaxın Şərqdəki hücumları üçün dəfələrlə baza kimi istifadə edilən yüksək strateji əhəmiyyətə malik Britaniya ərazisinə yerləşdirilib.
Bu qarşıdurma baş verərkən Ağ Ev sanki müharibə öz xeyrinə bitmiş kimi davranır və nəticəni proqnozlaşdırır. O, Yəmənin infrastrukturunun məhv edildiyini və ölkə rəhbərlərinin zərərsizləşdirildiyini iddia edir.
Ən qəribəsi isə odur ki, o, bu sözdə nəticədən ABŞ daxilində siyasi qarşıdurmalarda, xüsusən də demokratların Yəmən müharibəsindəki uğursuzluqları ilə bağlı istifadə etməyə başladı.
Ağ Ev çərşənbə günü bildirib ki, demokratlar və onların media müttəfiqləri prezident Donald Trampın Yəməndəki uğurlarını sadalayarkən “Tramp və onun milli təhlükəsizlik komandası Amerika qüvvələrini hədəfə alan və dünyanın ən mühüm gəmi yollarından birini pozan terrorçuları məhv etməyə nail olublar”.
Bəyanatda bu addım “Prezident Trampın və onun administrasiyasının Amerikanın düşmənlərinə pul ödəməsi və amerikalıların təhlükəsizliyini təmin etmək üçün atdığı uğurlu addımlardan yayındırmaq üçün koordinasiyalı səy” kimi təsvir edilib.
Amma israilli və amerikalı hərbi ekspertlər hesab edirlər ki, bu məsələdə söz asan, hərəkət isə çətindir.
Xüsusilə Ənsarullahın HƏMAS və Hizbullahın təcrübələrindən sürətlə yeni taktikalar öyrəndiyi, texnoloji üstünlüyə əsaslanan düşmənin güclü tərəflərini dərk etdiyi, süni intellektlə onların qarşısının alınması üçün lazımi tədbirlər gördüyü, hərbi fəaliyyətlər və texnika istehsalı üçün çuxurlara çevrilmiş bərbad əraziyə və yüksək dağlara malik ölkədə vəziyyət daha da mürəkkəbləşir.
Plançılar və analitiklər Yəmənin çətin coğrafi mövqeyi, eləcə də möhkəm hərbi mövqeyi ilə məşğuldurlar; Bu iki amil Trampın yeni əməliyyatının həlledici nəticə əldə etməsi şansını azaldır.
Bu səbəbdən Vaşinqtondakı Ərəb Mərkəzi, artan Ənsarullah təhdidinə ən təsirli şəkildə qarşı çıxmaq üçün “hərtərəfli yanaşmanın qəbul edilməli olduğunu” bildirdi.
Mərkəz “Ədəndə yerli hökuməti gücləndirməyi və onun fraksiyalarını birləşdirməyi” tövsiyə edir və “bunun Ənsarullahın mütləq nəzarətinə praktiki alternativ təmin etmək üçün həyati əhəmiyyət kəsb etdiyini” vurğulayır.
O, həmçinin qeyd edir ki, “siyasi hakimiyyəti möhkəmləndirməklə və münaqişənin əsas səbəblərini həll etməklə, Yəmən vahid cəbhə yarada və Ənsarullahın təsirini azalda bilər”.
Eyni kontekstdə amerikalılar texniki kəşfiyyat əməliyyatlarında, xüsusən də bu raundda irəliləyişləri qeyd etdilər, lakin eyni zamanda ABŞ ordusunun bu hədəflərə (istehkamlar və liderlər) qarşı davamlı kampaniyaya başlamaq üçün əsas regional tərəfdaşlarından əlavə kəşfiyyat məlumatlarına və analitik və əməliyyat əməkdaşlığa ehtiyacı olduğunu qəbul etdilər.
Bu vəziyyətin vaxt ala biləcəyi və güzəştlər tələb oluna biləcəyi bildirilir.
Bununla belə, Qərbdə, Körfəzdə və İsraildə konsensus var ki, Sənanın imkanlarını tükəndirmək və sıfır anına qədər quru qoşunlarının döyüş cəbhələrinə hərəkətini çətinləşdirmək məqsədinə nail olmaq üçün quru manevri lazımdır.
ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin ehtiyatda olan əsgəri, Begin-Sadat Mərkəzinin baş elmi işçisi, keçmiş ABŞ diplomatı və əsgəri Devid Levi bildirib ki, hücumlar “Çətin ki, Ənsarullahı çəkindirsin”, lakin “rəhbərliyini aradan qaldıraraq, silah-sursat anbarlarını və atıcı qurğularını məhv etməklə, gəmilərə ziyan vurmaq qabiliyyətini əhəmiyyətli dərəcədə azaldıb”.
Levi “ABŞ-ın Ədəndə Yəmən hökuməti tərəfindən Ənsarullaha qarşı yenilənmiş quru hücumu üçün döyüş meydanını hazırlaya biləcəyini” təklif edir.
Digər tərəfdən, ABŞ-ın pərdəarxası hücumlarına dəstək verən Səudiyyə Ərəbistanı və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) ABŞ-ın əməliyyatının Yəməndə köklü dəyişikliklər yaradacaq transformasiyanı səbirsizliklə gözləyir.
Onların hazırkı mərcləri, medialarının təbirincə, boğazda regional sabitliyin təmin edilməsinə yönəlib.
Bu sabitliyə aparan yol, əsasən, ABŞ-ın hücumunun medianın “kiçildilmiş Normandiya” adlandırdığı, Hudeydada Ədən hökumətinə bağlı hərbi qüvvələrin dəniz və hava desant əməliyyatı adlandırdığı əraziyə genişlənməsindən keçir.
Körfəz mediası tövsiyə edir ki, bu halda əməliyyata maddi-texniki, əməliyyat və kəşfiyyat dəstəyi verilməlidir.
Bu, hökumətə “Ənsarullahın şəhəri beynəlxalq rəğbət qazanmaq və bəşəriyyətin vicdanına müraciət etmək üçün humanitar mərkəzə çevirmək üçün güvəndiyi köhnəlmə müharibəsinə” girmədən Qırmızı dənizin ən mühüm limanlarından birinə nəzarət etməyə imkan verəcək.
Bu arada Vaşinqton əməliyyatlarının beynəlxalq daşımaların təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi daşıdığını bildirir, analitiklər isə böhranın davam etməsinin qlobal bazarlara təzyiqi artıra biləcəyi barədə xəbərdarlıq edirlər.
Bu, xüsusilə Çin tədarükçülərindən ciddi asılılıq və şirkətlərin uyğun alternativlər tapmaqda üzləşdiyi çətinlikləri nəzərə alsaq aydın görünür.
Bu kontekstdə, Ağ Evin iddialarının əksinə olaraq, Qərbdə və İsraildə “ABŞ-ın Qırmızı dənizə müdaxiləsi və Yəmənə hava hücumları qlobal tədarük zəncirlərində geniş fasilələrə səbəb olduğu üçün ABŞ-ın Qırmızı dənizdəki hərbi əməliyyatlarının mümkün iqtisadi nəticələri ilə bağlı narahatlıqları artıran” müxtəlif fikirlər dərc olunub.
İngilis jurnalı Eve misal olaraq, göndərmə gecikmələri və artan göndərmə xərcləri səbəbiylə artan çətinliklərlə üzləşən Avropa elektrik avtomobil şirkətlərini göstərdi və bunun bəzilərini istehsalını müvəqqəti dayandırmağa məcbur etdiyini söylədi.
Tərcümə: YDH
