Suriya-Livan sərhədində nə baş verir?

Livan-Suriya sərhədində HTŞ rejiminə bağlı ünsürlər ilə Livan ordusu ilə Livan tayfaları arasında şiddətli toqquşmalar baş verib. Toqquşmalar HTŞ silahlılarının Livan ordusunun mövqelərinə və mülki yaşayış məntəqələrinə hücumu ilə başlayıb. Livan ordusu əlavə qüvvələr göndərərək və cavab atəşi ilə vəziyyəti nəzarət altına almağa çalışıb. Tərəflər arasında atəşkəs əldə edilib, lakin hadisələrin səbəbləri və regional təsirləri müzakirə olunur.

Son iki gündə Livan-Suriya sərhədində Heyət Təhrir əş-Şam (HTS) ilə Livan ordusu və Livan tayfaları arasında, xüsusilə də əl-Asi hövzəsi və Hermel bölgəsində şiddətli toqquşmalar baş verib.

Qarşıdurmalardan sonra Suriya və Livan tərəfləri arasında atəşkəs razılaşması əldə edilib.

Regional və yerli mürəkkəbliklərin kölgəsində qalan bu münaqişələr onların səbəbləri, nəticələri və münaqişələrdən faydalanan tərəflər haqqında çoxlu suallar doğurub.

Livan ordusunun yüksək rütbəli zabiti “əl-Əxbar” qəzetinə açıqlamasında Livan-Suriya sərhədində baş verən qarşıdurmalarda Hizbullahın heç bir əli olmadığını deyib və əlavə edib: “Komandirliyin tələbi atəş mənbələrinə yalnız ordunun cavab verməsi idi”.

“Baş verənlər Livanın müxtəlif bölgələrində, xüsusən də şimalda vətəndaş sülhünə birbaşa təsir edə bilər və müəyyən iğtişaşlara səbəb ola bilər. Ona görə də vətəndaşlara xəbərdarlıq etmək lazımdır ki, vətəndaş sülhünü təhdid edə və məzhəblərarası gərginliyə səbəb ola biləcək hər hansı hərəkətdən çəkinsinlər”, – zabit bildirib.

Sahədən gələn xəbərlərə görə, HTŞ yaraqlıları Livan ordusunun mövqelərini və mülki yaşayış məntəqələrini hədəfə alaraq ordu qüvvələrini və qəbilə üzvlərini onlarla qarşıdurmaya sövq edib.

Qarşıdurma şiddətləndiyi üçün hərbçilər vəziyyəti sakitləşdirmək və gərginləşmənin qarşısını almaq üçün müdaxilə ediblər.

Bəzi mövqeləri Suriya ərazisindən hədəfə alındıqdan sonra, Hermel bölgəsinə xüsusi təyinatlılardan əlavə qüvvələr gətirib və bəzi sərhəd məntəqələrinə yerləşdirilib.

Ordu Komandanlığından verilən açıqlamaya görə, yerləşdirilən hərbi birləşmələr “Livan ərazisinə hücumları dayandırmaq üçün atəş sektorlarındakı hədəflərə atəşi gücləndiriblər”.

Bu kontekstdə Bekaadakı təhlükəsizlik mənbəsi əl-Əxbar qəzetinə məlumat verib ki, “Suriya sərhəddində döyüşən yaraqlıların əksəriyyəti suriyalı deyil, fərqli millətlərdəndir”.

“Bu insanlar illər əvvəl İŞİD-lə birlikdə vuruşduqları Hizbullaha qarşı yenidən döyüşməyə hazır olduqlarını bəyan etdilər” deyən mənbə, “onları təəccübləndirən və dərhal geri çəkilməyə məcbur edən qarşıdurmalarda Suriya tərəfdən ən azı 25 nəfərin öldüyünü, onlarla insanın yaralandığını və Suriya tərəfdən atəşkəsin təmin edilməsi üçün intensiv təmasların başladığını” bildirib.

Bundan əlavə, Livan hökumətinin UNIFIL-dəki keçmiş koordinatoru, istefada olan briqada generalı Münir Şahada “Əl-Əxbar” qəzetinə deyib: “Suriyadakı sabitlik Suriya tələbindən əvvəl Livanın tələbidir. Müqavimətin Suriyada ixtilaf salmağa çalışdığını iddia edənlər faktları təhrif edirlər. “

Şahada deyib ki, “Suriyanın sabitliyi Livanın sabitliyinə təsir edir və Suriya hakimiyyətinin Hizbullahın münaqişəyə qarışması ilə bağlı iddiası doğru deyil” “Həqiqət budur ki, dörd silahlı şəxs heyvan oğurlamaq üçün Suriyadan Livana daxil olub və qəbilə üzvləri onlara müqavimət göstəriblər”.

Aydındır ki, HTŞ rejiminin lideri Əbu Məhəmməd əl-Colaninin (indiki Əhməd Şəra kimi tanınır) Livan-Suriya sərhədinə gətirdiyi iri tikintilər İsrail və Amerikanın tələblərini yerinə yetirmək üçün edilir və bu, iki gündür davam edən şiddətli toqquşmalarda üzə çıxıb və onun cənub ərazilərində İsrailin geniş hücumları qarşısında tam sükut hökm sürür.

Şahadanın sözlərinə görə, “Livan ordusunun Bekaa vadisinin şimal-şərqindəki Livan kəndlərinin atəşə tutulmasından sonra münaqişəyə müdaxiləsi yaraqlıları geri çəkilməyə və hücumları dayandırmağa məcbur edib”.

Şahada, “Hazırda Suriya qruplarına, xüsusən də Huş əl-Seyyid Əli bölgəsinə qarşı çıxan ordudur” dedi.

Livan Müdafiə Nazirliyi dünən axşam saatlarında verdiyi açıqlamada müdafiə naziri Mişel Mensinin HTS rejimindəki həmkarı Murhef Əbu Qəsra ilə telefon danışığında tərəflər arasında atəşkəs barədə razılığa gəldiyini və “Livan ordusunun kəşfiyyat idarəsi ilə Suriya kəşfiyyatı arasında əlaqənin iki ölkə arasında günahsız vətəndaşlar və sərhəddəki vəziyyətin qarşısını almağa davam edəcəyini” bildirib.

Toqquşmaların HTS-in Müdafiə Nazirliyinin Hizbullaha bağlı bir qrupun “Suriya-Livan sərhədində, Homs şəhərinin qərbində, Zeita bəndi yaxınlığında üç Suriya ordusu elementini pusquya salaraq qaçırdığını” iddia etməsindən bir gün sonra başladığı bilinir.

Nazirlik mətbuat xidmətinin yaydığı bəyanatda qruplaşmanın “ünsürləri Livan ərazisinə apararaq edam etdiyini” iddia edib.

Buna cavab olaraq Hizbullahın media ilə əlaqələr bölməsi yayılan “Hizbullahın bu gün Livan-Suriya sərhədində baş verən hadisələrdə hər hansı əli var” xəbərlərini qəti şəkildə təkzib edib və “Hizbullah Suriya torpaqlarında baş verən hadisələrin heç birində iştirakının olmadığını dəfələrlə bəyan edib” deyib.