Trampın “şouları” gərginliyi artırır
Görünür, İran yüksək zənginləşdirilmiş uran ehtiyatını saxlamağa müvəffəq olub və bu, daha da zənginləşdirilərsə, bir neçə bombanın yanacağı üçün kifayətdir”.
ABŞ prezidenti Tramp və İsrailin baş naziri Netanyahu İrana birgə hücumu müvəffəqiyyət kimi təqdim edərkən və Vaşinqtonda bayram toplantısı planlaşdırarkən, Trampın diqqətini Qəzzaya və yeni sülh razılaşmalarına yönəltdiyi bildirilir. Əl-Əxbar yazıçısı Rim Haniyəgörə, analitiklər bu hücumun regionu daha qeyri-sabit hala gətirdiyini və diplomatik yolu bağladığını, qisas üçün yeni hücumlar riskini artırdığını iddia edirlər. Davamlı müharibə təhlükəsinə qarşı diplomatiyaya qayıdış çağırışlarına baxmayaraq, Trampın sanksiyalarla bağlı sərt mövqeyi və tərəflər arasında etimadsızlıq diplomatik həll yolunun hələ çox uzaqda olduğunu göstərir.
ABŞ prezidenti Donald Tramp və İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu İranın nüvə proqramının yaratdığı “problemi” “tamamilə uğurla” həll etdiklərinə dair rəvayətlərinə sadiq qalırlar. Bu, Netanyahunun nailiyyəti “qeyd etmək” üçün yaxın həftələrdə Vaşinqtona səfər etməyi planlaşdırdığı və Trampın diqqətinin hazırda Qəzzadakı müharibəni bitirmək və regionda daha çox İbrahim sazişi imzalamaqda olduğu xəbərlərində əks olunub.
Bu kontekstdə , Axios xəbər verir ki, İsrailin strateji işlər naziri Ron Dermer bu gün Ağ Ev rəsmiləri ilə İran və Qəzza müharibəsi ilə bağlı “irəli yolu”, eləcə də Netanyahu ilə Tramp arasında planlaşdırılan görüşü müzakirə etmək üçün Vaşinqtona səfər edəcək. Məsələ ilə bağlı məlumatlı mənbənin sözlərinə görə, görüşün “iyulun ikinci yarısında” baş tutacağı gözlənilir.
Sayt daha əvvəl üç İsrail rəsmisinə istinadən xəbər vermişdi ki, Netanyahunun “İranın nüvə proqramını ABŞ-İsrailin birgə bombalamasını qeyd etmək” üçün Ağ Evdə Trampla görüşmək istəyib. İrana qarşı müharibə iki rəsmi arasında münasibətləri ən yüksək səviyyəyə çatdırıb.
İki İsrail rəsmisi Netanyahunun müşavirləri ilə Ağ Ev rəsmiləri arasında mümkün səfərlə bağlı ilkin danışıqların aparıldığını, lakin tarixin hələ müəyyən edilmədiyini bildirib.
Saytın məlumatına görə, səfər “hər iki lider üçün İran əməliyyatının uğuru ilə bağlı rəvayətlərini gücləndirmək və regionda birgə növbəti addımları müzakirə etmək üçün bir fürsət olacaq”.
Digər mənbələrə görə, Tehranla atəşkəs əldə etdikdən sonra Tramp hədəflərini İsrailin Qəzzadakı müharibəsinə son qoymağa və İsraillə onun ərəb “qonşuları” arasında “sülh razılaşmalarını” gücləndirməyə yönəlib.
Lakin ABŞ prezidentinin ağlında başqa məsələlərin olduğu təəssüratını yaratmaq səyləri və Netanyahu ilə sponsorluq edəcəyi “bayramlar” bir çox Qərb siyasətçilərinin və müşahidəçilərinin İranla münasibətlərin və onun nüvə proqramının gələcəyi ilə bağlı “şübhələrini” tezliklə aradan qaldırmayacaq.
Bu kontekstdə “Foreign Policy” jurnalında dərc olunan məqalədə ABŞ-İsrailin birgə hücumunun İranın nüvə proqramının yaratdığı problemi həll etdiyini düşünməyin cazibədar ola biləcəyi, Tramp administrasiyasının və Vaşinqtondakı şahinlərin məsələyə bu düşüncə ilə yanaşdıqlarının əmin göründüyü bildirilir.
Amma həqiqət budur ki, eyni mənbəyə görə, “daha təlatümlü dövrə daxil olmuşuq”.
“Trampın İrana hücumları çox güman ki, qeyri-qanuni, uğursuz və şübhəsiz ki, qeyri-populyardır” deyən məqalədə əlavə edilib ki, demokratlar və müharibə əleyhinə olan digər liderlər bütün bu məqamlara diqqət yetirməlidirlər, çünki yalnız bu yolla onlar “diplomatiyanın uğur qazanma şansı əldə edəcəyi siyasi mühitin yaradılmasına kömək edə bilərlər”.
Bu fikrin tərəfdarları xəbərdarlıq edirlər ki, Tramp nə qədər ki, “bomba” düyməsini basmaqla problemlərinin həll olunacağına inanır, gələcək danışıqlarda məyus olanda bunu mütləq edəcək.
Bu o deməkdir ki, Vaşinqton nüvə proqramına məhdudiyyətlər qoymaq üçün danışıqlar aparmaqdansa, əbədi müharibənin gələcəyinin bir hissəsi olacaq.
“Foreign Policy” jurnalı Robert Malley və Hüseyn Ağanın jurnalda dərc olunmuş son məqaləsinə istinad edir.
Məqalədə iddia edilir ki, “çox uzun sürməyəcək ki, daha çox fələstinlilər, livanlılar, iranlılar və başqaları öz məqsədlərini güdən, dostları və ya ailə üzvləri məhv edilənlər, qisas almaq istəyənlər və yeganə üfüqü qaranlıq olanlar qeyri-ənənəvi müharibə formalarına əl atsınlar”.
Müəlliflər xəbərdarlıq ediblər ki, bu təhlükə “dronların daha ölümcül və texnoloji cəhətdən qabiliyyətli versiyaları, adam oğurluğu və intihar hücumlarını” əhatə edə bilər. “Vaşinqton kursu dəyişməyincə” çox ehtimal olunan belə bir ssenarinin qarşısını almaq üçün Tramp “Netanyahunun İrana hücumu ilə pozmağa çalışdığı diplomatik yola qayıtmalıdır”.
Həmin jurnal, ayrı bir hesabatda, “İranın nüvə proqramına zərər dəydiyi aydındır, lakin zərərin həcmini bilmək hələ tezdir” ifadəsini işlətməklə yanaşı, “digər narahatedici hadisələrə” də diqqət çəkib.
Görünür, İran yüksək zənginləşdirilmiş uran ehtiyatını saxlamağa müvəffəq olub ki, bu da daha da zənginləşdirilərsə, bir neçə bombanın yanacağı üçün kifayətdir.
Jurnal Trampın köməkçisi JD Vance-nin ABC xəbər şəbəkəsinə Vaşinqtonun “gələcək həftələrdə bu yanacaqla hansısa şəkildə məşğul olacağımıza əmin olmaq üçün çalışacağını” və digər məsələlərlə yanaşı, bu məsələnin iranlılarla müzakirə ediləcəyini söylədiyi sitat gətirir.
Tramp yeni nüvə sazişinin “lazımlı” olub-olmadığını sual etsə də, eyni mənbə deyir ki, “sülhə yardım etmək və İranın qalan imkanları ilə bağlı geniş yayılmış qeyri-müəyyənliyin gələcək illərdə böhran yaratmasının qarşısını almaq üçün əslində bacarıqlı diplomatiya tələb olunacaq”.
Tövsiyələrə baxmayaraq, Trampın İrana qarşı sanksiyaları ləğv etmək niyyətində olmadığı barədə son açıqlamaları, Tehranın Vaşinqtonun tərəflərin nüvə danışıqlarını bərpa etmək üçün tezliklə görüşəcəkləri barədə iddiasını rədd etməsi və İslam Respublikasına qarşı təcavüzün ABŞ və digərlərinin tarixən etibar etdikləri bir çox alət və institutları sarsıtması faktı göstərir ki, “nüvə riskinə” qayıtmaqda davam edir. uzaq perspektiv.
Tərcümə: YDH
